Susläii con Golguisaj leyenda oaxaqueña.

SUSLÄII CON GOLGUISAJ

Xcuent susläj ire näjza golguisaj ni gujc bejngadid xten guedxliuj. Golguisajre guibed dxej nagasajni ro´te biliää. Sas susläire cadedduxhni tzu´n riza´n ni xhi rajw galguisajre, si´cti tzu´n  huält rhunii xhi rajw golguisajre  tebdxej. Susläiire bidxäl lajzni xho gujy xobniil. Luxh lagajc laani runcheni xhajbini, rucheeni xsindoorni runcheni guira´ti ni riquiinni.

Te dxejti sääreni ro´nisdoo, guiropreni. Che bahuii golguisajre siääd te caj lo nisdoo. Dxejc birii susläii, räjpni:

-te caj siääd lo nisdoo

Dxajc räjpni -huilääni don xhi yu´nencajga.

Che birii cajre lo nisdoore, bahuiireni siääd  tio´p biuux nenga. Dxejc räpni:

-tio´p biuux siääd nen ree –räjpni.

Dxejc bibalazduxhereni, sa´csi najcreni benxahadajtz, ruti xi´nreni. Tzu´n cadejreni. Dxejc räjpni:

-biuuxre sacnädaduxh nuure. Dee gac xi´nuu –räjpni

Dxejc bastioobni rebiuuxre.

Rebiuuxre racnäjreni, risa´nreni xhi rajw golguisajre, naga´ni.

Guyu´stee bejn ni et laadi, balijdxnireni. Najcni te benlatsiaj.

Räjpni:

-la´tu biuux, cadedduxhtu tzu´n loj dade´ga.et xtadtinuni –räjpni

-¿xho najnlu et xtadtinuni? –räjpreni

-loj dade´re siädroodnu, ¿xho dini gac xtadnu?

-Dini gac xtadnu. Narä nancheä  et xtadtituni. Luxh te cuääz tzu´n nicadejdtu, nbajy naj, tedtu te guiniä xho guntuni, te cuää re tzu´n.

-¿xhoni jiennuni?—räjpni-

Pal najlu et xtadtinuni xlia´si cadeednu tzu´n -–räjpni

-Jiäädtu guixee--räjpni

Che bara yää gudejdreni ro´c cadro suga´za bejnre. Bedeed bejnre gaii dzutbejd lojni. Dxejc räjpni:

-Ganid dzutbejdre gucuaatuni yejc golguisajre –räjpni

Sas guiraani gucuaatu yejcni. Combast dzutbejdga ju´t  bejnre, dxejcni cuägajctu lastooni—räjpni.

Che aguläätu lastooni guchajtu bäzbaguijtz nen xque´ni.Dxejcti jinätu lastoo bejnre, gäbtu loj xnantu:

“xtadä bagu´t te bidzujn ni´c gunlu xhuej guidaunu”

-mbaj -–räjpreni-, chonänuni. Che bidzujnreni dxejc -räpni

-xnane –räjpreni-, nilagaanlu, xtadnu bagu´t te bidzujn. Naj aree lastoo bidzujnre, gunluni xhuej –räjpni.

-mbaj. Xhet najcdi –räjpni- nagueste gunäni.

Sägajc bejnre ro´gueuu satilibni xobdäj. Che bidzujnni ro´gueuu räjp bedz lojni:

--cauu, cauu—räjpni.

Dxejcni räjpni:

-¿xhicuent rnii manre scree?

Che gunisac bedzre:

-Cauu, cauu- dxejc räjp bedzre:

Pet lagajc luj gauulu lastoo chääl lu.

Ro´cni gucbee susläiire re biuuxre xtadreni.

Che bidzujnii dxejc räjpni:

-¿contu? –räjpni-chohuiinu con xtadtu.

Che siääd tu ¿con xtadtu? –räjpni.

-a xtadnu naga´ -räjpni.

-che bidzujnni, nagarloj bejnre.

-¿xhicuent nagarloj xtadto?-räjpni.

-chuj- dinu guidon—räjpni-.

Che biopsa´nnu xhi gauni, nagasajni-räjpni-dinu Guido.

-¿per xhoditu gan?

Ni la´tu guixe riädsa´ntu xhi gauni -räjpni.

Ni la´tu guixe guixee riädse´ntu xhi gauni-räjpni. Mbaj, fiä don xhini´c rajc xtadtu.

Dxejc batiexhhloj susläiire golguisajre. Che biriyäl rebäzbaguijtzre, gudauya´reni susläii, li cabixhät susläii.